Маніторынг надзвычайных сітуацый

Сістэма маніторынгу і прагназавання надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару

У Рэспубліцы Беларусь сістэма маніторынгу і прагназавання надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару была створана 19 лістапада 2004 года пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь №1466.

Сістэма маніторынгу і прагназавання надзвычайных сітуацый (далей - СМПНС) функцыянуе ў рамках Дзяржаўнай сістэмы папярэджання і ліквідацыі надзвычайных сітуацый на рэспубліканскім, тэрытарыяльным і мясцовым узроўнях.

Асноўнымі задачамі СМПНС з'яўляюцца:

• правядзенне назіранняў за крыніцамі надзвычайных сітуацый;
• збор, апрацоўка і аналіз інфармацыі аб крыніцах надзвычайных сітуацый;
• стварэнне банка дадзеных па крыніцах надзвычайных сітуацый;
• прагназаванне надзвычайных сітуацый;
• забеспячэнне рэспубліканскіх органаў дзяржаўнага кіравання і арганізацый, падпарадкаваных Ураду Рэспублікі Беларусь, мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў інфармацыяй пра пагрозу ўзнікнення або ўзнікненні надзвычайных сітуацый.

Арганізацыю правядзення маніторынгу надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару ў Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюць 11 органаў дзяржаўнага кіравання па 15 напрамках.

Міністэрства па надзвычайных сітуацыях у асобе РЦКРНС забяспечвае каардынацыю функцыянавання СМПНС.

Маніторынг надзвычайных сітуацый

Назіранне за крыніцамі надзвычайных сітуацый ажыццяўляецца з выкарыстанне наземнага, авіяцыйнага і касмічнага маніторынгу.

Наземны маніторынг праводзіцца суб'ектамі СМПНС дапамогай разгалінаванай сеткі пастоў, лабараторый, станцый і г.д. з выкарыстаннем тэхнічных і праграмных сродкаў назірання за крыніцамі НС.

Касмічны маніторынг

МНС Рэспублікі Беларусь у сваёй дзейнасці выкарыстоўвае дадзеныя касмічнага маніторынгу для аператыўнага выяўлення ачагоў прыродных пажараў і іх наступстваў, а таксама характару развіцця падтапленняў у перыяды паводак і паводкі.

Існуючая ў Рэспубліцы Беларусь «Беларуская касмічная сістэма дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі" (далей - БКСДЗ) прымае інфармацыю як з Беларускага касмічнага апарата, так і з замежных спадарожнікаў. Выкарыстанне касмічнай інфармацыі БКСДЗ дазваляе ацаніць характарыстыкі водных аб'ектаў, выявіць прыродныя пажары, разлівы рэк, выявіць месцы падтапленняў паводкавымі водамі, а таксама ў выніку выпадзення ліўневых дажджоў у гарадах і сельскай мясцовасці. З дапамогай інфармацыі БКСДЗ існуе магчымасць прасачыць за характарам ўзнікнення і дынамікай развіцця становішча ў зонах надзвычайных сітуацый і прыняцця кіраўнічых рашэнняў на правядзенне ахоўных мерапрыемстваў.

Касмічныя здымкі прымаюцца Нацыянальным касмічным аператарам (гэта - навукова-даследчае рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства "Геаінфармацыйныя сістэмы" Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі), дзе праходзяць апрацоўку. Затым інфармацыя перадаецца ў РЦКРНС.

У залежнасці ад рашаемай задачы гэта - касмічныя здымкі зямной паверхні або выяўленыя цеплавыя анамаліі.

Работнікі аддзела маніторынгу і прагназавання надзвычайных сітуацый РЦКРНС з выкарыстаннем сучасных праграмных сродкаў і ГІС-тэхналогій аналізуюць атрыманую інфармацыю.

Звесткі аб цеплавых анамаліях даступныя РЦКРНС і тэрытарыяльным падраздзяленням па надзвычайных сiтуацыях у рэжыме рэальнага часу пасля апрацоўкі здымкаў Нацыянальным касмічным аператарам. З дапамогай гэтых дадзеных былі выяўленыя прыродныя пажары на ранняй стадыі развіцця як на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, так і на тэрыторыях Расіі і Украіны паблізу мяжы з Рэспублікай Беларусь.

Авіяцыйны маніторынг

Авіяцыйны маніторынг праводзіцца дзяржаўным авіяцыйным аварыйна-выратавальным установай «АВIЯЦЫI» з мэтай выяўлення ачагоў пажараў у прыродных экасістэмах, кантролю лядовай і гідралагічнай абстаноўкі, ацэнкі наступстваў надзвычайных сітуацый на патэнцыйна-небяспечных аб'ектах.

Акрамя гэтага авіяцыя задзейнічаецца для ацэнкі наступстваў праходжання небяспечных з'яў (цыклонаў, моцных снегападаў).